مدیریت تغذیه در پرورش مرغ گوشتی

مقدمه

به طور کلی  امروزه هزینه های زیادی صرف خرید مرغ می شود و باوجود افزایش جمعیت درخواست در جامعه  برای تولید بیشتر می شود، پس  باید دقت کرد که  تغذیه  مرغ گوشتی بسیار حائز اهمیت است چرا که باید جواب گوی درخواست بالای جامعه باشد، البته با پیشرفت علم و بالا رفتن سطح آگاهی  در مورد تغذیه  انواع گونه ها و البته مرغ ها، جیره های دقیقی برای دوره های مختلف رشد معرفی شده اند. در ادامه به معروفی بهترین راه های تغذیه ای برای مرغ گوشتی می پردازیم.

نیاز های اصلی مرغ گوشتی

 برای مرغ گوشتی باید جیره  غذایی را تدارک دید که با توجه به مواد معدنی و سطح انرژی مورد نیاز آن تهیه شده باشد، زیرا باید جهت تضمین سلامت و تولید مناسب هدف گذاری شود.
نیاز های اصلی مرغ شامل: انرژی، ویتامین ها، آب، مواد معدنی و اسیدهای آمینه می باشد. تمام این مواد باید به اندازه و با هم به بدن مرغ برسند و کم بودن یکی از آنان باعث ضعف در رشد مرغ می گردد، زیرا این مواد با هماهنگی با یکدیگر ترکیب می شوند و باعث رشد اسکلتی و عضلانی مرغ می شوند. همچنین کیفیت مواد، فرم های فیزیکی دان و بهداشت تاثیر بالا و مستقیمی بر اجرای درست جیره دارند. در صورتی که مواد اولیه در جیره نامناسب و بی کیفیت باشد یا حتی تعادل در جیره نباشد، عملکرد در گله پایین می آید و ضعیف می شود.

جیره غذایی مرغ گوشتی

با توجه به این موضوع که مرغ های گوشتی در شرایط متفاوت برای رشد و وزن گیری در پایان دوره، تولید و پرورش می یابند، تنظیم برنامه غذایی و جیره مناسب که تمام نیاز های اساسی و مهم مرغ گوشتی را فراهم کند ممکن نیست پس باید برای هدف های غذایی مورد نظر برای پرورش درست مرغ، جیره های غذایی متفاوت نوشت و تنظیم کرد.
فرم فیزیکی دان بسیار متفاوت از هم هستند و می توانند به صورت آردی، کرامبل، پلت یا پفکی باشند. البته در بعضی از نقاط قبل از تغذیه با دان کامل ازغلات خرد شده استفاده می کنند. از نظر مدیریتی و تغذیه درست بهتر است که از همان اول از دان کامل و فرموله شده استفاده شود. دان پلتی یا پفکی از نظر تغذیه ای نیز مناسب است، زیرا دارای راندمان بهتری است و هم از لحاظ جا به جایی راحت تر از دان آردی حمل می گردد.
 

پروتئین خام

پروتئین ها در بافت های مختلف بدن مرغ از پر ها گرفته تا عضلات تاثیر دارند، در واقع نیاز مرغ گوشتی به پروتئین خام همان نیاز به اسید های آمینه است که در ساختار پروتئین موجود می باشد که نقش بسزایی در رشد و پرورش مرغ دارد.

انرژی

انرژی همان سوخت سازی است که از مواد تغذیه ای بدست می آید، جانداران  برای زنده ماندن و ادامه حیات به انرژِی نیاز دارند. به طور قراردادی ، انرژی قابل متابولیسم ، انرژی اجزاء جیره مصرفی توسط طیور را توصیف می نماید. با توجه به اینکه تمام انرژی اجزا جیره در ساختار فیزیکی مرغ و برای حیات آن صرف نمی شود و مقدار قابل توجهی انرژی جیره دفع می گردد، می توان اینگونه گفت که اگر انرژی هدر رفته را از انرژِی بدست آمده کم کنیم، انرژی قابل متابولیسم به دست می آید.

ریز مغذی ها

بطور کلی همه ویتامین هایی که به جیره مرغ گوشتی اضافه می شوند در دو دسته قرار می گیرند:

1. ویتامین های محلول در آب
2. ویتامین های محلول در چربی

ویتامین های محلول در آب: شامل ویتامین های گروه B می باشند
ویتامین های محلول در چربی: شامل K,E,D,A می باشند.
ویتامین هایی که در چربی حل می شوند در کبد و سایر قسمت های بدن ذخیره می شوند.

مواد معدنی

عمده مواد معدنی مورد نیاز و پر مصرف برای مرغ گوشتی شامل کلسیم، فسفر، پتاسیم، سدیم، سولفور و منیزیم می باشند و عناصر کمتر مصرف مواد معدنی هم نیز شامل آهن، منگنز، روی و سلنیوم می شوند.

آزمایش دان

نمونه برداری سیستماتیک از دان یکی از بهترین روش های کنترل کیفیت دان می باشد. این کار باید با دقت بالا و بصورت صحیح انجام بگیرد تا با نتایج بدست آمده بتوانیم به کیفیت واقعی دان دست یابیم و درست ارزیابی کنیم. یک نمونه از دان باید نماینده کل آن باشد یعنی نمی توان تنها با برداشت دان از یک دانخوری  و یا از دانخوری های یک پن آزمایش درست و حقیقی انجام داد و باید از همه دانخوری ها نمونه برداری کرد.
یک نمونه سالم و درست باید با نمونه های دیگر که از نقاط مختلف هستند ترکیب شود و توصیه می شود از هر محموله دان 5 نمونه برداشت شود.
نمونه برداری از دان یک کار بسیار حساس است که باید با دقت زیاد انجام شود. یکی از نکاتی که در درستی نتیجه بسیار تاثیر گذار می باشد این است که باید توجه نمود که اگر نمونه از دانخوری های داخل سالن تهیه شود درصد خطای نتیجه آزمایش بسیار زیاد می شود، زیرا دان داخل دانخوری های سالن یکنواخت نیستند و باعث بروز اشتباه در نتیجه آزمایشات می شود.
تاریخ نمونه ها، تاریخ ارسال دان به فارم و نوع دان ثبت شده  و نمونه ها تا زمان ارسال طیور به کشتارگاه باید در یخچال نگهداری شوند و در صورت بروز مشکل طی دوره پرورش گله باید از نمونه برای آزمایش استفاده کنند و نتایج باید با مشخصات تغذیه ای دان مقایسه گردد.

تغذیه مرحله ای در پرورش مرغ گوشتی

بطور کلی تغذیه مرغ گوشتی به سه دسته جیره تقسیم می شود: پیش دان، رشد دان، پس دان. بیشترین سطح احتیاجات غذایی در سن پایین و سن یک هفتگی جوجه ها است و جوجه ها با پیش دان تغذیه میشوند. سپس احتیاجات غذایی به مرور زمان تا سن کشتار کاهش پیدا میکند. موضوعی که اهمیت بالایی دارد تغییراتی است که در فرمول جیره صورت می گیرد نباید یکباره ایجاد شود بلکه توصیه می شود در طول زمان و آهسته باشد. اکثر کارخانه های تولید خوراک طیور جیره های مخصوص به خودشان را برای تغذیه سالم و تامین نیاز های اساسی طیور تنظیم می کنند و هر چه تعداد جیره بیشتر باشد، مرغداران مرغ گوشتی راحت تر می توانند جیره مورد نظر برای اهداف پرورشی و نیاز های مرغ گوشتی را  انتخاب نمایند. البته عوامل بسیار زیادی مانند: قانون، مسائل اقتصادی، ظرفیت کارخانه ها و هزینه جا به جایی در ایجاد محدودیت برای جیره نویسی و تهیه فرمول تاثیر گذارند.احتیاجات تغذیه ای بر اساس اهداف تولید ، در سه جیره اصلی فرموله شده که تولید کنندگان اغلب ترکیبی از آنها را مورد استفاده قرار می دهند.

 جیره شماره یک

هدف این جیره وزن گیری و ضریب تبدیل بالا می باشد.
استفاده از این جیره بسیار هزینه بر است و سبب بروز مشکلات متابولیکی نیز می شود و معمولا جهت مصارفی همچون مرغ بریان، آب پز و در برخی صنایع غذایی خاص استفاده میشوند.

جیره شماره دو

این جیره انرژی کمتری را نسبت به قبلی دارد اما دارای مقادیر قابل توجهی پروتئین خام و اسید های آمینه است، این جیره باعث رشد بالای عضله سینه می شود ولی برای وزن گیری و ضریب تبدیل بالا بی تاثیر است با این حال هزینه تولید آن بسیار مناسب است.
بطور کلی برای تولید گوشت سینه بسیار موثر است.

جیره شماره سه

این جیره مواد معدنی کمتری دارد و باعث وزن گیری بهتری می شود و در مقابل باعث بالا رفتن قابل توجهی در ضریب تبدیل می گردد. قیمت تمام شده مرغ زنده برای مرغدار با مصرف این جیره ارزان تمام میشود.

تغذیه کمکی با گندم کامل

در بسیاری از کشور ها از گندم کامل و خرد نشده در جیره مرغ گوشتی استفاده می کنند که این روش مزایای خوبی دارد برای مثال:

1. باعث کمتر شدن هزینه مربوط به دان می شود.
2. باعث کمتر شدن هزینه های تولید می شود.
3.   باعث بهبود بخشیدن به رشد سنگدان که باعث هضم و جذب بهتر مواد مغذی است، می شود.

معایب گندم کامل در جیره غذایی مرغ گوشتی

• میزان رشد کم
•  افزایش لاشه چربی
•  اگر توازن رعایت نشود باعث ضعیف شدن گله می شود.

با وجود اینکه می توان گندم را در کارخانه به دان افزود اما توصیه می شود که گندم در فارم به دان اضافه شود. در این روش فارم باید به سیستم های مخلوط کننده دان به سیلو های اضافی برای نگهداری غلات مجهز شود.
در کارخانه ها گندم را یا در میکسر یا در هنگام بارگیری به دان اضافه می کنند و اگر در کارخانه شرایط برای نیم کوب کردن گندم موجود باشد، گندم را به صورت نیم کوب به دان اضافه می کنند.

زمانی که جوجه به وزن تقریبی 160 گرم (هفت روزگی) رسید نسبت 1_5 درصد از گندم به جیره افزوده می شود. باید توجه داشت که نسبت گندم به جیره نهایت تا 30 درصد امکان پذیر است و این میزان بستگی به مواد تشکیل دهنده جیره، تراکم مواد مغذی، کیفیت گندم، عملکرد مورد نظر و عملکرد هر گله بطور انفرادی دارد. یکی دیگر از مسئله های مهم اثرات رقیق سازی با اضافه کردن گندم به جیره می باشد که باید مدنظر داشته باشیم، زیرا هر نوع درمانی که از راه دستکاری دان انجام می شود باید به نحوی  تعادل سازی گردد که به میزان درست به پرنده برسد. همچنین طیور می بایست به صورت مداوم وزن کشی شوند تا تاثیر گندم خورد نشده در گله مشخص شود. یکی دیگر از نکاتی که باید به آن توجه شود حذف کردن گندم کامل از جیره 48 ساعت قبل از کشتار می باشد، این کار باعث جلوگیری از آلودگی در زمان تخلیه امعاء و عشا می شود.

بیشتر بخوانید

• ریزش پر مرغ
• انرژِی مورد نیاز مرغ تخمگذار